تاريخچه شهر كرد

در متون تاريخي از مكاني به نام چالشتر در ناحيه شهركرد به عنوان مركز حكومتي نام برده شده كه خرابه‌هاي ديوار قلعه آن امروز به جاي مانده است. شهر كرد گويا مكاني پاسگاهي بوده است معروف به دهكرد و از حدود سال 1300 با تعيين نماينده مركزي و استقرار دوائر دولتي آغاز به رشد كرده است.
پيش از آن و در دوران‌هاي گذشته، منطقه دستخوش جنگ‌هاي خوانين، كشمكش‌هاي ميان حكومت مركزي و قدرت‌هاي محلي بوده است. نوسانات سياسي داخلي منطقه از يك سو و تغييرات حكومت‌هاي مركزي از سوي ديگر مجال و فرصت رشد و تكامل را به روستاها و شهرهاي منطقه نداده است. در كنار اين عامل تاريخي، دور بودن از شبكه راه‌هاي اصلي و مراكز شهري ايران علت ديگري در عقب ماندگي نسبي شهر نشيني و صنعتي منطقه محسوب مي‌شود.
پس از سال 1300 و تا سال 1340 دهكرد و منطقه چهارمحال و بختياري (معروف به شهر چهار محال) از طريق مركز اصفهان اداره مي‌شد و از آن پس تا سال 1352 شهركرد مركز فرمانداري كل چهار محال و بختياري و سپس به مركز استاني با همين نام تبديل شد و در حال حاضر شهري رو به آباداني و توسعه است.

اين شهر از بناهاي جالبي است كه به همت مرحوم ميرسيدمحمد، امام جمعه وقت شهركرد به جاي خرابه‌هاي تيمچه آرمناي كدخدا ساخته شد. اين بنا داراي حجره‌هاي گوناگون و صحن نسبتاً بزرگي است كه تا به حال عده زيادي از طلاب علوم ديني در آن به تحصيل پرداخته‌اند. اين مدرسه و متعلقات آن در سال 1312 به توليت و نظارت امام جمعه وقت به ثبت رسيد

ابوالفتح دهقان ساماني ( سيف‌الشعرا) مردي صوفي مسلك و عارف بود كه در ميان ايلات بختياري مي‌زيست و درسال 1326 هجري قمري در گذشت. وي كه جهان را در منشور اشراق و ارفان مي‌ديد، زندگي پر رمز و رازي داشت. مقبره اين عارف ايلياتي در حدود 28 كيلومتري شمال شهركرد قرار دارد و مانند زندگي‌اش به شكل عجيب و پر رمز و رازي بنا گرديده است. اين آرامگاه بر روي پل زمانخان قرار دارد كه بر روي رودخانه سامان ايجاد شده است.بناي آرامگاه دهقان ساماني از لحاظ شيوه ساخت و نوع معماري بسيار در خور توجه مي‌باشد.
اين قلعه در شلمزار واقع شده و در كنار باقي مانده اين بنا، آثاري از دوره قاجاريه وجود دارد كه توسط خوانين بختياري احداث و مورد استفاده قرار مي‌گرفته است.
اين قلعه عمارتي است به مساحت يك هزار متر مربع كه در تاريخ 1307 هجري قمري به دستور مرتضي قلي‌خان صمصام ساخته شده است. اين بنا به شكل مربع مستطيل و به صورت دو طبقه است. طبقه اول داراي چندين اطاق به صورت طاق و چشمه و با خشت‌خام ساخته شده كه بسيار محكم و سالم باقي مانده است. جلو اين اطاقها را ايواني با ستونهاي سنگي در بر گرفته كه به صورت زيبايي حجاري و تزيين شده است. طبقه دوم خرابشده و آثاري از آن باقي نمانده است

جونقان يا جونقون شهر كوچكي است در 38 كيلومتري شهركرد كه مقر سكونت خوانين بختياري بود. علي قلي خان سردار اسعد در سال 1318 هجري‌قمري، قلعه كاياني در اين محل براي سكونت خود ساخت كه 14 هزارمترمربع مساحت و نمادهاي بيروني متفاوتي داشت. ستون‌هاي سنگي آن هر كدام چند قطعه در اشكال مختلف بنا شده، به طوري كه در قسمت بالا، اين ستون‌هاي چهارگوش است.در چند سال اخير بخش اعظم تزيينات بنا از بين رفته است و به جز قسمت محدودي از قلعه كه اختصاص به كتابخانه عمومي دارد، بقيه رو به نابودي است.
حمام درب امامزاده
اين بنا روبروي مسجد اتابكان شهر كرد قرار دارد و يكي از بناهاي باستاني استان است. شالوده اوليه بنا در زمان اتابكان لرستان گذاشته شد. در دوره‌هاي صفوي، زنديه و قاجاريه مرمت و تعمير شد. اين حمام داراي يك فضاي وسيع بيروني به نام رختكن است كه زير سقف دارد و از كف زمين 70 سانتي متر ارتفاع دارد و به وسيله يك دهليز منحني، به تطهير خانه و گرمخانه متصل مي‌شود. صحن وسيع گرمخانه بر چهار ستون سنگي استوار است و روشنايي آن به وسيله شيشه‌هاي كوچك محدب تامين مي‌شود. در طرفين شمال و جنوب صحن گرمخانه دو حوض مستطيل شكل واقع شده است. در طرفين خزينه بزرگي كه بوسيله چهار پله سنگي بالا مي‌رود، دو خلوتگاه زيبا و مربع شكل وجود دارد كه جايگاه اعيان و اشراف در فصل تابستان بود.

پير غار از تفريحگاه‌هاي منطقه چهارمحال است كه در بخش ديزج قرار دارد. در اين محل، چشمه‌هاي آب از داخل سنگها در جريان است. برروي قسمتي از تپه سنگي اين منطقه، سه سنگ نوشته به زبان فارسي كه بر روي آن شرح لشكر كشي بختياري‌ها به فرماندهي سردار اسعد به تهران و نقش آن‌ها در انقلاب مشروطه ثبت شده است، ديده مي‌شود. غاري نيز در اين محل وجود دارد كه به علت فرو ريختگي سقف، ورود به آن ممكن نيست.

منبع : http://www.farhangsara.com الف